Nijkerk kreeg op 27 maart 1413 stadsrechten van hertog Reijnout IV van Gelre. Dit markeerde het begin van een nieuwe fase voor het toenmalige dorp, dat zich kon ontwikkelen tot een stad met eigen rechten en privileges.
De hertog wilde een sterke vesting op de grens met het Sticht (nu provincie Utrecht) creëren. De stadsrechten hielden ook in dat Nijkerk stadspoorten en muren moest bouwen ter bescherming. Omdat Nijkerk niet zoveel geld had als andere steden, werden de stadspoorten van hout gemaakt en de muren bestonden uit aarden wallen. Langs de poorten en wallen werd een gracht gegraven, wat nog steeds te zien is in de naam van de huidige winkelstraat Singel, wat ‘gracht om de stad’ betekent.
Naast de verplichtingen brachten de stadsrechten ook voordelen met zich mee. De inwoners van Nijkerk kregen het recht om hun stad zelf te besturen en recht te spreken
De verlening van stadsrechten in 1413 heeft in latere jaren aanleiding gegeven tot het vieren van eeuwfeesten, zoals in 1913, 1963 en 2013.